BİRUNDAN ENDERUNA

Osmanlı döneminde; vezirler dahil, en küçüğünden en büyüğüne dek devlet memurlarının oluşturduğu topluluğa; Birun-

Saray müstahdemlerinin, padişah hizmetkarlarının oluşturduğu topluluğa ise; Enderun denirdi.

İndi; yaşanan o haşmetli, güzide devirde -soyun, dinin, dilin ne olursa olsun- ister köle ol,ister cariye… eğer yaptığın işte başarılıysan; kölelikten veziriazamlığa, cariyelikten sultanlığa yükselmen içten bile değildi.Yani kısa sürede enderundan biruna geçiş yapabilir, halkı saanet olabilirsin.

Benim anlamladığım, koskaca bir imparatorluk, üstüne üstlük yapılabilecek entrikalar,düzeni tehtit eden onca görüş, değişik kültürlerin harmanlandığı kocaman bir toprak parçası…. Nasıl oluyorda bu kadar itinayla korunabiliyor. Burada ‘Kendi düzeninde boğuldu….!!!!’ Acımasız eleştirilerine değinecek değilim.Ancak sizce de yaşam süresine bakıldığında hayranlık uyandırmıyor mu.

Enderun, Birun’dan girdik madem olaya; asıl bam noktasına geleyim o zaman… Ben en çok, ne olursan ol geleceğin yerleri hayal edemediğin noktasına takılmış durumdayım aslında. O dönemde de tıpkı bu dönemde verilen eğitimin her bir satırı değerli ve kıymet görendi. Bir kez bu eğitim çarkına girdiğinizde, çarkın dışından kimsenin bir yerlere gelemediğini, ancak başarının alkışlandığını ve altın ve makamla ödüllendirildiğini görürsünüz.

Ya şimdi? Yeni bir döneme girdik eskilerden dem vuracak değilim ancak yeni dönemde üzerine basa basa durulması gereken en önemli konu eğitim. Osmanlı çocukları olarak daha laik daha latif bir düzen sisteminde koşarken eğitimi yanına katık edenlerin haklarını alabilmeleri çok önemli. Şu an belki de ben büyük servet kaybımız beyin göçüyle yaşanıyor. İnsanlarımıza eğitim veriyor ancak eğitimi kullanabilecekleri yaşam alanları oluşturamıyoruz. Oluşturulan alanlar ise alakasız,konuyla ilgili eğitim almamış yada farklı dallarda eğitimini tamamlayıp kendi işini yapamayanlar tarafından istimlak edilmiş durumda.

Acı olan da bu zaten Osmanlıda; eğitimliler Enderundan Biruna; Günümüz Türkiye’sinde ise Birundan Enderuna….
Emine YETKİNER